Chega o día de San Martiño, e a Servanda érguese á mañanciña para sementar o liño no eido de baixo. A mañá preséntase dura e afróntaa cun grolo de licor de herbas.
O Manolo do Freire e o Xacinto dos Currás xa estaban coa liñaza preparada para sementar. O final do día co traballo feito voltan á praza para botar unhas parrafadas cos veciños de Requeixo.
Cando a flor do liño comeza a dar a cara, as mulleres baixa á tardiña para regar a colleita. No momento en que o bagullo está no canto da flor, arríncase, recóllese e coa mesma ponse na poza do lameiro e colócase con pedras e paos. Queda alí doce días. Servanda e Otilia enrían o liño no prado de Choucelle para o secaren.
Gumersindo da casa da Dosinda trilla para separar o liño do tomento. Máis tarde segue o traballo na plaza para espadelar e rastrelar o liño, para así darlle a estopa ao Pepiño da Cesteira.
Co liño facíanse as estrigas quedando así listas para fiar.
O fiadeiro alá polo mes de Outono, facíase na cociña da avoa Servanda. Unhas mulleres fiaban e outras cantaba ao son das pandeiretas. No sarillo as marañas, na devanadoira os novelos, e as mazarocas a clarear. Para rematar, cada unha a fiar no seu telar.
( Este foi o relato que fixemos as 3 xacias para o noso carro que levaba como título O fiadeiro da avoa Servanda. Polo relato non levamos ningú premio pero quedamos de terceiros (oe) e déronnos o premio pola mellor recopilación de material)
Setembro entra a pasos axigantados e con el todo empeza a derrubarse. O sol, a praia, os amigos que se van... Co fin do verán todo remata e comeza o frío, a choiva, as clases... O único que nos da ledicia e que o verán do 2005 sempre o recordaremos polas moitas diversións que vivimos e que o inverno non fará que esquezamos.
( Esta publicación dedicámola a todas as nosas amigas e amigos que marchan de chantada coa fin do veran. Un bico das vosas amigas de xacias)
...Si, claro, recórdoo perfectamente. Foi o 20 de aghosto do ano 2oo5 a iso das 6.30 da tarde.... ...fasía un sol de xustisa cando dixo as súas derradeiras palabras.... ... si, téñoas aquí, ghrabadiñas na cachola... "Non é malo o viño d'aiquí"... ... tal e como cho conto... ...claro, aínda me acordo que soaba de fondo ...esto... si oh!, deixa que lembre... un ghrupo... si home catro rapases de Madrid que cantaban en inghlés ... ...pero ti non lembras?... ... alí no medio da ribeira... ... pois así... de repente, oes, non volveu a desir nin chío... ...é que xa o disía a miña avoa, todas as persoas tímosche unha caixiña non mais ghrande ca das serillas... alí no fondo da ghorxa... ... onde... onde ghardamos todas as palabras nesesarias para a vida... ...como cho conto... ...é que o rapas era moi faladeiro e... e moitas veses polo medo a quedar calado disía cousas por disir, mais... en realidade non disía nada... ...e...claro, as cousas...pasan ...xa, xa sei que éche unha boa maghua... ...claro, claro aos 19 anos quedar sen fala...ten...tenche o seu aquel...non che digho que non...
...ah!...si, pois aghora pareseme que se dedica a cortaren cunhas tesoiras barrís de papel onde se anunsien ghrupos de rock... ...non, non penses que che ten moitos... ..é duro, é, non vaias pensar...
Os raios de sol entran pola miña fiestra, outro día de verán. Négome a sucumbir ao bochorno, ao rebumbio, ás bermudas, ás verbenas, vístome a miña bufanda de la e deixo que as sabas me devoren . Preciso recordar aqueles eternos paseos por Compostela baixo a choiva sen paraugas e cos calcetíns empapados. Sentarme na Praza das Praterías no banco mollado a escoitar a aquel violinista anónimo, a quen lle parecía dar o mesmo se o mundo funciona a pilas a butano ou gasolina. El, el sempre tocaba a mesma canción. E eu sempre facía o mesmo debuxo. E logo, permanecía sentada vendo como as gotas de chuvia esvaraban polo retrato inundándome os dedos e o corazón de tinta azul.
Aquí en Borneo chove normalmente dúas veces diarias. Unha por a mañá, suavemente, e é como se a choiva bicara a terra. Outra pola tarde , rabiosamente, entón é como se a mordera.
Cada agosto lembro a súa cara desfeita. El nunca pensara que algo así sucedería e agora dábase conta que a vida é un delicado fío que rompe cando menos o esperas. Dende aquel día do ano noventa a el dalle asco a súa cara e non soporta verse no espello; as naúseas chegan cada vez que pensa no seu rostro. A culpa non foi del, mais séntese responsábel e cree que nunca o superará. Pensa que a solución é a morte, que a vida foi inxusta cando os separou, que el tivo que desaparecer con eles naquel río da provincia de Almería que os separou para sempre.
(A todas as persoas falecidas en accidentes de cohes e a aquelas afectadas que perderon a aos seus seres querido, en especial a Xurxo)
